Ăn không tiêu - Thông tin hữu ích và phòng tránh

Ăn không tiêu gây ra cảm giác khó chịu sau khi ăn, ảnh hưởng đến chất lượng bữa ăn hàng ngày. Chứng bệnh này gây ra do nhiều nguyên nhân khác nhau. Để có bữa ăn ngon miệng mỗi người chúng ta nên tham khảo thêm những kiến thức để phòng tránh chứng ăn không tiêu.

Ăn không tiêu là bệnh gì?

Ăn không tiêu là thuật ngữ y khoa dùng để chỉ hiện tượng rối loạn tiêu hóa dẫn tới các triệu chứng chướng bụng, đầy hơi, buồn nôn do thức ăn trong dạ dày không được tiêu hóa. Từ đó dẫn tới tình trạng ăn không tiêu. Bệnh dù không gây nguy hiểm cho người bệnh nhưng lại ảnh hưởng tới sinh hoạt hàng ngày khiến người bệnh mệt mỏi.

Tuy nhiên, trường hợp hiện tượng này lặp đi lặp lại nhiều lần thì rất có thể bạn đang mắc phải một căn bệnh nào đó có liên quan đến đường tiêu hóa. Do vậy, mọi người không nên chủ quan khi mắc bệnh ăn không tiêu và cần thăm khám, điều trị sớm.

Triệu chứng ăn không tiêu là gì?

Sau mỗi bữa ăn, thức ăn không tiêu thường gây cho chúng ta cảm giác khó chịu, bụng nặng, kèm theo ợ hơi, ợ chua, đau tức vùng bụng sau khi ăn. Trường hợp nếu nặng hơn có thể gây buồn nôn hoặc nôn thành từng đợt hoặc thường xuyên.

Theo thống kê, chứng bệnh này gặp ở 25% dân số, bệnh kéo dài và thường hay tái phát. Nó không chỉ ảnh hưởng tới chất lượng của bữa ăn mà ảnh hưởng tới cuộc sống và khả năng lao động.

Nguyên nhân gây ra triệu chứng ăn không tiêu

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng ăn uống không tiêu, nhưng nguyên nhân chỉ được tìm thấy ở dưới 40% bệnh nhân đến khám, thường là do viêm loét dạ dày và trào ngược dạ dày thực quản. Đa số các trường hợp còn lại không tìm thấy nguyên nhân.

Không dung nạp thực phẩm

Các cơ chế gây ra hiện tượng không dung nạp thực phẩm như: Niêm mạc bị kích thích, ổ loét bị kích thích, dạ dày bị căng trướng quá mức, tốc độ tống xuất thức ăn khỏi dạ dày bị thay đổi, khí được tạo ra nhiều trong dạ dày, kém hấp thu, dị ứng thức ăn, không dung nạp lactose.

Không dung nạp thuốc

Theo thống kê thực tế, 10- 25% bệnh nhân dùng aspirin hoặc các thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs) kéo dài sẽ gây ra tình trạng khó tiêu. Một số loại thuốc khác nếu sử dụng nhiều cũng gây ra tình trạng tương tự.

Viêm loét dạ dày tá tràng

Đa số những bệnh nhân viêm loét dạ dày đều bị ăn uống khó tiêu, nhưng phần lớn bệnh nhân viêm loét đại tràng không bị viêm loét. Những người có tiểu sử về loét tiêu hóa, hút thuốc lá tần suất bị chứng bệnh này sẽ cao hơn.

Bệnh trào ngược dạ dày-thực quản

Khoảng 30% bệnh nhân ăn không tiêu có các triệu chứng của trào ngược. Ngoài ra còn có thêm triệu chứng ợ nóng hay ợ chua.

Ung thư thực quản, dạ dày

1-3% bệnh nhân khó tiêu trên 45 tuổi được chẩn đoán là ung thư qua nội soi. Đa số ung thư đã ở giai đoạn xâm lấn. Yếu tố nguy cơ bao gồm tiền sử cắt đoạn dạ dày, tiền sử gia đình bị ung thư dạ dày, nhiễm H. pylori.

Ung thư dạ dày gặp ở khoảng 0,3% bệnh nhân khó tiêu dưới 45 tuổi, không đi kèm với các triệu chứng báo động.

Rối loạn ở đường mật và tuyến tụy

Triệu chứng là cơn đau quặn mật điển hình. Cơn đau trong bệnh lý tụy cũng có thể gây nhầm lẫn với chứng khó tiêu, nhưng thường có thêm các triệu chứng gợi ý như vàng da, đặc điểm của cơn đau, sụt cân, chán ăn.

Bệnh hệ thống

Thiếu máu cơ tim có thể gây đau ở thượng vị. Có thai, suy thận, cường hoặc nhược giáp, suy thượng thận, và cường tuyến cận giáp cũng có thể gây KT.

Các bệnh đường tiêu hóa khác

Như nhiễm Giardia lamblia, Strongyloides stercoralis có thể gây khó tiêu. Ngoài ra chứng khó tiêu còn gặp trong liệt dạ dày (gastroparesis) do tiểu đường, do xơ cứng bì, do cắt dây thần kinh X, do cắt dạ dày.

Thực phẩm hỗ trợ chứng ăn không tiêu

Trái cây

Trái cây chứa nhiều chất xơ, giúp thực phẩm có thể di chuyển qua hệ thống tiêu hóa và tự động kích thích quá trình tiêu hóa. Chất xơ còn có tác dụng phòng chống các bệnh tim mạch vành, tiểu đường, ung thư đại trực tràng. Nên bổ sung các loại hoa quả vào trong bữa ăn hàng ngày như: đu đủ, chuối, táo, lê, nho…

Rau mùi

Rau mùi giúp tăng cường dạ dày, làm giảm đầy hơi, và tăng tiết các enzym và các dịch tiêu hóa trong dạ dày. Sử dụng 1 đến 2 cà phê nước ép rau mùi trộn với bơ tươi cùng với lá bạc hà và cây thì là rất có lợi cho quá trình tiêu hóa, giảm đầy hơi, chướng bụng.

Nước

Cung cấp đủ lượng nước cho cơ thể mỗi ngày sẽ làm giảm triệu chứng có tính axit, đồng thời giúp hòa tan các chất thải di chuyển thuận lợi qua đường tiêu hóa.

Thảo quả

Các loại thảo quả được sử dụng chủ yếu trong các loại thuốc có tác dụng giảm đầy hơi và tăng cường các hoạt động tiêu hóa. Thảo quả pha trộn với gừng, rau mùi là vị thuốc chữa chứngăn không tiêu.

Hạt thì là

Ngâm hạt cây thì là trong nước qua đêm và uống nước đó khi có nồng độ axit trong dạ dày cao

Nước chanh

Khi bạn đang bị khó tiêu, nóng trong ruột thì một ít nước chanh và mật ong là phương thuốc hữu hiệu trong trường hợp này. Bạn cũng có thể thêm một vài giọt chanh vào món ăn của bạn để hỗ trợ tiêu hóa.

Gừng

Củ gừng hoặc dầu gừng được dùng trong nhiều chế phẩm thực phẩm vì nó giúp cải thiện tiêu hóa. Đây coi như phương thuốc tốt chữa đau bụng, đau bụng, khó tiêu và đầy hơi.

Lá bạc hà

Bạc hà là một chất dễ bay hơi chứa trong tinh dầu bạc hà, có ảnh hưởng trực tiếp chống co thắt cơ trơn của đường tiêu hóa, là phương pháp điều trị tuyệt vời cho các triệu chứng như khó tiêu, đau bụng, ợ nóng và hội chứng ruột kích thích. Nó cũng giúp thư giãn các cơ bắp xung quanh ruột để thúc đẩy sản xuất ít khí hơn và tiêu hóa tổng thể tốt hơn.

☛ Tìm hiểu chi tiết: 9 cách trị ăn không tiêu chướng bụng

Biện pháp phòng tránh ăn không tiêu

• Ăn thành các bữa nhỏ: Khi phải xử lý lượng thức ăn lớn dạ dày sẽ phải hoạt động liên tục, gây nóng rát và dẫn đến viêm loét dạ dày. Do đó nên ăn thành bữa nhỏ để giảm tải cho dạ dày đồng thời loại bỏ axit thừa.
• Hạn chế các sản phẩm chiên và thức ăn rất cay, cũng như các đồ uống có ga, trà và cà phê và tránh hít phải khói thuốc lá : Tất cả các mặt hàng này làm tăng tính axit, gây đầy hơi, dẫn đến đau bụng, khó tiêu.
• Nhai kỹ khi ăn, tránh ăn quá nhiều : Tiêu hóa carbohydrate thực sự bắt đầu trong miệng của bạn (nhờ một loại enzyme được sản xuất bởi nước bọt của bạn), và sau đó tiếp tục trong ruột non.Vì vậy, không nên bắt ruột non làm việc quá nhiều.
• Không uống rượu và hút thuốc: Vì chúng làm chậm quá trình trao đổi chất, dẫn đến suy dinh dưỡng, gây căng thẳng. Chất nicotine có trong thuốc lá dẫn đến tăng tiết axit.
• Ngủ ngon giấc, tránh căng thẳng: Không nên để cơ thể quá căng thẳng vì nó có thể khiến cơ thể bạn bị suy kiệt. Bạn có thể lựa chọn thiền hoặc yoga để thư giãn cơ thể.
• Nâng cao đầu giường để khi bạn ngủ tránh hiện tượng trào ngược axit trong thực quản.

Ăn không tiêu dù không phải là bệnh nguy hiểm, nhưng nó lại gây cảm giác khó chịu cho người bệnh. Vì vậy, mọi người có thể áp dụng những phương pháp trên để giải quyết tình trạng này.