Hội chứng ruột kích thích ở trẻ em - Nguyên nhân, triệu chứng và cách kiểm soát

Hội chứng ruột kích thích là bệnh lý về đường tiêu hóa gặp khá phổ biến hiện nay. Nhiều người nhầm tưởng bệnh lý này chỉ gặp ở người lớn nhưng thực tế có không ít trẻ mắc ruột kích thích. Các triệu chứng của bệnh gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sự phát triển cũng như sức khỏe của trẻ. Hãy cùng tham khảo bài viết sau đây để hiểu chi tiết hơn về hội chứng ruột kích thích ở trẻ, nguyên nhân, dấu hiệu và cách khắc phục nhé.

Hội chứng ruột kích thích ở trẻ em là gì?

Hội chứng ruột kích thích là bệnh lý lành tính do rối loạn hoạt động chức năng của ruột già nhưng không có tổn thương ở hệ tiêu hóa. Trẻ em là đối tượng dễ mắc hội chứng này, đi kèm với các biểu hiện như căng thẳng, lo âu thậm chí trầm cảm. Hội chứng ruột kích thích ở trẻ dễ nhầm lẫn với các bệnh lý thực thể khác. Chẳng hạn, dấu hiệu tiêu chảy của bệnh dễ nhầm lẫn với bệnh tiêu chảy. Hoặc bệnh ở thể táo bón dễ nhầm lẫn với bệnh táo bón. Thể hỗn hợp (táo bón xen lẫn với tiêu chảy) bị nhầm thành rối loạn tiêu hóa.

Cho tới nay vẫn chưa tìm nguyên nhân chính xác dẫn tới hội chứng ruột kích thích ở trẻ. Nhưng các nhà khoa học cho rằng, hội chứng này có thể do các cơn co thắt bất thường ở ruột già khiến trẻ bị đau, cứng bụng cùng các triệu chứng rối loạn tiêu hóa khác. Các bác sĩ cũng cho rằng, cơ quan ruột của trẻ mắc hội chứng ruột kích thích thường nhạy cảm hơn những trẻ khác. Chỉ cần một tác nhân nào đó cũng có thể khiến trẻ cảm thấy khó chịu, gây ra cơn đau nghiêm trọng cho trẻ.

Dấu hiệu của hội chứng ruột kích thích ở trẻ

Các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích ở trẻ em thường dễ nhầm lẫn với triệu chứng của các bệnh lý tiêu hóa khác. Tuy nhiên,  một số dấu hiệu của hội chứng ruột kích thích sau đây sẽ giúp cha mẹ nhận biết được bệnh lý này ở trẻ.

Rối loạn tiêu hóa

Trẻ có các triệu chứng rối loạn tiêu hóa như:

• Đau bụng, ít nhất 4 cơn mỗi tháng, kéo dài ít nhất 2 tháng.
• Thay đổi số lần đi ngoài.
• Tính chất phân thay đổi, phân thường lỏng, chảy nước hoặc phân cứng, khó đi vệ sinh.
• Thường xuyên đầy bụng, chướng hơi, ăn uống khó tiêu…

Đây là dấu hiệu điển hình của ruột kích thích, có thể xuất hiện ở cả trẻ em và người lớn. Các triệu chứng sẽ thuyên giảm sau khi đi vệ sinh. Theo thống kê, người bệnh phần lớn gặp phải tình trạng tiêu chảy. Trẻ bị đi ngoài nhiều lần trong ngày, thậm chí lên tới 6 – 7 lần/ngày. Phân sống, lỏng, nát, không thành khuôn. Đi ngoài trầm trọng hơn khi mẹ cho bé ăn các thực phẩm có tính kích thích như đồ ăn nhiều dầu mỡ, đồ cay nóng, hải sản, đồ ăn lạ…

Dấu hiệu bất thường ở bụng

Trẻ thường xuyên quấy khóc, kêu đau bụng ở khu vực dưới rốn. Đôi khi, cha mẹ có thể sờ thấy cục cứng nổi lên dọc theo khung đại tràng. Mỗi khi ăn thực phẩm có tính cay nóng thường cảm thấy tức bụng hoặc đầy bụng. Thậm chí, cả những khi bụng đói, trẻ vẫn có cảm giác đầy bụng dẫn tới tình trạng chán ăn và mệt mỏi.

Ngoài 2 dấu hiệu điển hình của bệnh ở trên, trẻ bị ruột kích thích còn xuất hiện một số dấu hiệu khác như:

• Biếng ăn, ăn uống không ngon miệng.
• Cơ thể mệt mỏi, sút cân nhanh, suy dinh dưỡng.
• Quấy khóc, cảm thấy buồn nôn hoặc nôn.

Nguyên nhân gây hội chứng ruột kích thích ở trẻ

Cho tới nay, nguyên nhân gây ra hội chứng ruột kích thích ở trẻ vẫn chưa được giải thích rõ ràng. Tuy nhiên, các nhà khoa học đưa ra mối liên hệ giữa bệnh với một số yếu tố sau đây. Dưới đây là một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc hội chứng ruột kích thích:

Yếu tố tinh thần: Đây là yếu tố có ảnh hưởng rất lớn tới nguy cơ mắc bệnh. Những trẻ thường xuyên phải chịu áp lực từ cha mẹ, học hành, bạn bè căng thẳng tác động tới sự liên kết chức năng của não – ruột.  Khi não và hệ thần kinh gặp phải vấn đề sẽ gây làm chức năng đường ruột bị rối loạn. Những trẻ thường xuyên bị căng thẳng có thể kích thích các triệu chứng của bệnh rất rõ rệt. Chẳng hạn như trẻ phải đối mặt với kỳ thi quan trọng, lo lắng khi cha mẹ cãi nhau…

Căng thẳng, thuốc kháng sinh làm tăng nguy cơ mắc hội chứng ruột kích thích ở trẻ

Rối loạn hệ vi sinh đường ruột: Sự xâm nhập của các vi khuẩn có hại khiến hệ vi sinh đường ruột bị mất cân bằng có thể dẫn tới các triệu chứng của ruột kích thích. Nguyên nhân chủ yếu do nguồn thức ăn, đồ uống sử dụng hàng ngày không đảm bảo vệ sinh.

Yếu tố di truyền: Trong gia đình có bố mẹ có tiền sử đã mắc hội chứng ruột kích thích thì con cái của họ có nguy cơ gặp phải rất cao.

Chế độ ăn uống: Thức ăn hàng ngày các bé dung nạp vào cơ thể cũng có thể là chất kích thích gây ra bệnh. Tuy nhiên, tác nhân kích thích sẽ khác nhau tùy đối tượng trẻ. Một thực đơn ăn uống giàu chất béo có thể ảnh hưởng không tốt tới một số trẻ. Trong khi đó, đồ uống có chứa nhiều đường có thể gây ra tiêu chảy ở một số trẻ khác. Thức ăn cay nóng cũng khiến các triệu chứng trở nên tồi tệ hơn.

Yếu tố khác: Lịch sử dùng thuốc, tình trạng nội tiết…

Hội chứng ruột kích thích ở trẻ em có nguy hiểm không?

Tuy không gây ảnh hưởng trực tiếp tới tính mạng nhưng hội chứng ruột kích thích lại gây ra nhiều bất tiện trong cuộc sống. Đặc biệt, bệnh lý này ở trẻ lại rất khó xác định bởi trẻ thường diễn tả bệnh không chính xác các triệu chứng. Cha mẹ chỉ phát hiện bệnh khi đã ở mức độ nặng hoặc xuất hiện một số biến chứng như:

• Cơ thể mệt mỏi, giảm cân, suy dinh dưỡng gây ảnh hưởng tới sự phát triển thể chất và trí não.
• Các triệu chứng khó chịu khiến trẻ cảm thấy đau đớn, mệt mỏi, ảnh hưởng tới tâm lý cũng như tính cách của trẻ.
• Bệnh có thể biến chứng thành viêm đại tràng mãn tính, thậm chí là ung thư đại tràng

Bởi vậy, cha mẹ cần chú ý quan sát trẻ mỗi ngày, nếu thấy xuất hiện các triệu chứng bất thường của cơ thể, cần đưa trẻ đến các cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám, chẩn đoán và có phương pháp xử lý phù hợp, kịp thời.

Làm gì khi bé bị hội chứng ruột kích thích?

Cho tới nay vẫn chưa có phương pháp nào trị triệt để hội chứng ruột kich thích. Các phương pháp điều trị nhằm mục đích giảm triệu chứng của bệnh, giúp người bệnh dễ chịu hơn. Do đó, cha mẹ có thể hỗ trợ cải thiện triệu chứng và ngăn ngừa bệnh tái phát ở trẻ bằng cách:

Dùng thuốc

Thuốc chống co thắt đại tràng giúp kiểm soát tốt các cơn co thắt đại tràng, từ đó làm giảm triệu chứng đau bụng do hội chứng ruột kích thích ở trẻ em. Một số loại thuốc như:

• Hyoscine.
• Cimetropium.
• Pinaverium.

Thuốc chống tiêu chảy: Có tác dụng làm chậm sự di chuyển của phân đi qua ruột già, từ đó giúp phân rắn và tạo thành khuôn chống tiêu chảy. Giúp làm chậm quá trình di chuyển của phân đi qua ruột già từ đó giúp phân rắn và tạo thành khuôn chống tiêu chảy.

Một số loại thuốc khác như thuốc trầm cảm, thuốc ức chế tái hấp thu giúp tăng hiệu quả chữa bệnh…

Xem chi tiết: Bị hội chứng ruột kích thích uống thuốc gì?

Điều chỉnh lại chế độ ăn uống và sinh hoạt

Để cải thiện tình trạng bệnh, cha mẹ cần điều chỉnh lại chế độ ăn uống cho con bằng cách:

• Cho bé ăn đúng giờ, đủ bữa.
• Thực đơn cần bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng cho bé, cân bằng giữa các chất.
• Cho trẻ ăn nhiều trái cây, rau quả, thực phẩm có chứa nhiều chất xơ…giúp đường ruột hoạt động hiệu quả.
• Bổ sung probiotics giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, bảo vệ đường ruột và đại tràng, phòng ngừa các bệnh lý về tiêu hóa.
• Hạn chế cho trẻ ăn đồ ăn vặt không rõ nguồn gốc, xuất xứ.
• Hạn chế đồ ăn cay nóng, đồ ăn nhiều dầu mỡ, khó tiêu khiến các triệu chứng của bệnh trở nên tồi tệ hơn.
• Không để trẻ ăn no quá mỗi bữa, nên chia nhỏ từng bữa để tránh tình trạng no quá hoặc đói quá.
• Tránh một số loại thức ăn làm gia tăng các triệu chứng của bệnh như thức ăn giàu chất béo, sản phẩm từ sữa, đồ uống có ga, caffein, các loại đậu, bắp cải…
• Bổ sung đủ nước cho trẻ mỗi ngày để hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả.
• Cho trẻ ngủ đúng giờ và đủ giấc nhằm đảm bảo sức khỏe tốt nhất.

Thông tin xem thêm: Hướng dẫn giảm hội chứng ruột kích thích theo tự nhiên

Thực hiện các liệu pháp tâm lý

• Không nên tạo quá nhiều áp lực cho trẻ trong học tập và cuộc sống.
• Cha mẹ nên tâm sự với trẻ để giải đáp những vấn đề khúc mắc cũng như những khó khăn trong cuộc sống.
• Dạy trẻ có thói quen tập thể dục, chăm chỉ vận động mỗi ngày.
• Không tạo áp lực quá nhiều cho trẻ trong vấn đề học tập, cuộc sống.
• Nên trò chuyện tâm sự với con để giải đáp những vấn đề khúc mắc, khó khăn trong cuộc sống.
• Tập cho trẻ thói quen tập thể dục, chăm chỉ vận động thường xuyên.