Nguyên tắc ăn uống với bệnh đại tràng mạn và viêm loét đại tràng

Đại tràng là một chứng bệnh nói chung, nhưng với từng loại bệnh đại tràng nói riêng thì cần cho những chế độ ăn uống phù hợp giúp bệnh sớm hồi phục một cách tốt nhất. Bệnh nhân bị bệnh đại tràng mạn tính và viêm loét đại tràng cần biết những lưu ý dưới đây trong chế độ ăn uống.

1. Chế độ ăn trong hội chứng đại tràng kích thích

Hội chứng đại tràng kích thích là một bệnh đại tràng mạn tính, kéo dài với những biểu hiện đặc trưng như:

• Bị trướng bụng, đầy hơi
• Đau quặn bụng, đại tiện thì giảm đau
• Đại tiện thất thường – phân lỏng – có khi táo bón
• Đại tiện phân không có máu

Chế độ ăn ngoài việc đảm bảo đủ thành phần dinh dưỡng và đủ năng lượng thì điều quan trong là phối hợp sử dụng thuốc để giảm trướng bụng, đầy hơi và tiêu chảy.

Nguyên tắc chung trong chế độ ăn uống với bệnh nhân này là:

• Nên ăn thêm nhiều chất xơ như bột ngô, rau xanh, gạo lứt, bột cám, ngày 2-3 thìa chia 2 lần, hoà với nước lọc ấm hoặc trộn lẫn với cơm.
• Không ăn các thực phẩm như trứng, sữa, nem rán, thịt mỡ, đậu đen, hành sống, nho, mận, rượu vang đỏ, bia, cà phê, nước ngọt có ga, nước chanh đóng hộp, các thức ăn, thức uống này gây đầy hơi, trướng bụng.
• Cần loại bỏ các thức ăn có nhiều lactose như sữa, nhiều fructose như quả ngọt, mật ong, nhiều sorbitol (có trong một số bánh kẹo ngọt) nhằm chống tiêu chảy vì bệnh nhân có biểu hiện kém hấp thu các loại đường này do đó ăn vào sẽ gây trướng bụng, đầy hơi và tiêu chảy.
• Nên ăn canh lá vông, uống chè tâm sen hoặc uống mỗi tối 2 viên Sen vông vì trong hội chứng đại tràng kích ứng thì vấn đề an thần cũng rất bổ ích cho trị liệu.

2. Chế độ ăn trong viêm loét đại tràng mạn tính

Viêm loét đại tràng mạn tính là một bệnh mạn tính, thường tái phát, tổn thương đặc trưng là viêm niêm mạc ở đại tràng và trực tràng.

Đặc điểm lâm sàng của bệnh gồm:

• Tiêu chảy phân có lẫn máu tươi, nhiều lần trong ngày.
• Đau thắt bụng dưới, mót đại tiện
• Thiếu máu, giảm albumin máu, sút cân
• Đa số là viêm loét đại tràng sigma và trực tràng nhưng tổn thương cũng có thể cao hơn.

Chế độ ăn cho bệnh nhân mắc bệnh này nhằm:

• Chống tiêu chảy bằng dùng thực phẩm nhiều chất xơ như gạo lứt, bột cám, bột, ngô, rau nhừ.
• Chống mất nước bằng cho uống dung dịch ORESOL (ORS) (1 gói pha 2 lít nước) hoậc cho uống nước gạo rang.

Vì thế, với bệnh viêm loét đại tràng thì cần lưu ý những điều sau đây trong nguyên tắc ăn uống.

• Tránh dùng những thức ăn cứng như rau sống, ngô luộc, múi trái cây ảnh hưởng đến vết loét. Không dùng những thức ăn sinh hơi như trứng, sữa, nước ngọt có ga… Có thể dùng sữa đậu nành hoặc sữa chua đậu tương.
• Cần bổ sung protein và năng lượng bằng: Bột dinh dưỡng có loại tảo; bằng truyền tĩnh mạch đạm như Moriamion, Alvesin, Albumin, dung dịch glucose 30% (cứ 3g glucose thì cho thêm 1 đơn vị insulin). Nếu mất nước phải truyền tĩnhmạch dung dịch Ringerlatat.
• Tối thiểu cũng phải đảm bảo được mỗi ngày30Kcal, 0,8g protein/kg thể trọng và đủ vitamin, khoáng, vi khoáng, nếu không sẽ suy dinh dưỡng nặng.

Chế biến thức ăn dựa vào các nguyên tắc trên nhưng cần theo dõi thực tế sự thích nghi của từng bệnh nhân để lựa chọn thực phẩm thay đổi.