[Cẩm nang] Nhiễm khuẩn đường ruột - Nguyên nhân & 5+ cách đối phó

Nhiễm khuẩn đường ruột là bệnh tiêu hóa do vi khuẩn gây nên, có ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống và công việc người bệnh. Song, nhiều người vẫn thờ ơ, không thăm khám hoặc điều trị dứt điểm dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, thậm chí là ung thư.

Đường ruột bị nhiễm khuẩn có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, cần có biện pháp phòng ngừa từ sớm

Nhiễm khuẩn đường ruột là gì?

Nhiễm khuẩn đường ruột (nhiễm khuẩn đường tiêu hóa) là một tình trạng mà các vi khuẩn gây ra tổn thương cho ruột non và ruột già, dẫn đến các triệu chứng như tiêu chảy, buồn nôn, mệt mỏi và đau bụng. Nhiễm khuẩn đường ruột thường xảy ra do vi khuẩn như E.coli, Salmonella hoặc Shigella, mà thông thường được lây lan qua tiếp xúc với nước uống hoặc thực phẩm bị nhiễm khuẩn. Điều quan trọng khi gặp phải nhiễm khuẩn đường ruột là bù nước, điều chỉnh chế độ ăn uống và sử dụng các loại thuốc kháng vi khuẩn được chỉ định bởi bác sĩ để kiểm soát và điều trị triệu chứng như: 

• Đi ngoài phân lỏng
• Mệt mỏi
• Da khô, môi khô
• Mắt trũng sâu
• Đau quặn bụng
• Buồn nôn, nôn
• Tiêu chảy
• Chán ăn
• Chướng bụng
• Mất ngủ, ngủ không sâu giấc

Đặc biệt, đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, nhiễm khuẩn đường ruột còn có thể xuất hiện những dấu hiệu như: bỏ bú, không đi tiểu, tay chân lạnh hoặc dễ nổi nóng.

Nhiễm khuẩn đường ruột ở trẻ

Nhiễm khuẩn trong đường ruột có thể bắt gặp cả ở người lớn lẫn trẻ nhỏ, gây hiện tượng nôn, buồn nôn,…

Thông thường, bệnh nhiễm khuẩn tại niêm mạc đường ruột có thể tự khỏi. Tuy nhiên, trong một vài trường hợp, nhất là trẻ em, tình trạng tiêu chảy kéo dài có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như: hội chứng ruột kích thích, viêm đại tràng, xuất huyết đường ruột, hoại tử đường ruột hoặc mất nước nghiêm trọng (có thể gây tử vong).

Nguyên nhân khiến đường ruột bị nhiễm khuẩn khá đa dạng. Tuy nhiên, theo BS. CKII Bùi Quang Thạch – Bác sĩ khoa Tiêu hóa – Gan mật – Tụy tại bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, có 3 nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng nhiễm khuẩn/nhiễm trùng tại đường ruột, đó là: vi khuẩn, virus và ký sinh trùng.

Cụ thể từng nguyên nhân sẽ được chúng tôi trình bày chi tiết trong phần nội dung kế tiếp.

3 Nguyên nhân chính gây nhiễm khuẩn đường ruột

Vi khuẩn, virus và ký sinh trùng là nguyên nhân chủ yếu khiến đường ruột bị nhiễm khuẩn

Trên đây là 3 nguyên nhân chính khiến đường ruột bị nhiễm khuẩn và vẫn còn nhiều nguyên nhân khác chưa được liệt kê. Do đó, bạn không nên chủ quan trước những triệu chứng không đặc hiệu như: đau bụng, tiêu chảy, nôn, buồn nôn,… Đồng thời, việc chẩn đoán và nhận tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa trong lúc này là rất cần thiết để đánh giá, xác định nguyên nhân gây bệnh cũng như nhận được phác đồ điều trị thích hợp.

Cách chẩn đoán & điều trị bệnh nhiễm khuẩn đường ruột

Để chẩn đoán và điều trị nhiễm khuẩn đường ruột, bác sĩ đặt một số câu hỏi về tiền sử, triệu chứng gặp phải, thời gian xuất hiện triệu chứng,… nhằm nắm rõ tình trạng sức khỏe của bạn. Kế tiếp, bác sĩ sẽ tiến hành xét nghiệm nguồn nước bạn thường sử dụng, khám tổng quát cơ thể và thực hiện một số xét nghiệm nếu cần (ví dụ: xét nghiệm máu, phân,…).

Ngoài ra, để xác định chính xác nhiễm khuẩn đường ruột, cần tiến hành xét nghiệm phân để phát hiện vi khuẩn gây nhiễm trùng. Nếu phát hiện được vi khuẩn mẫn cảm với thuốc kháng sinh, bác sĩ có thể chỉ định việc sử dụng thuốc kháng sinh để làm giảm triệu chứng và loại bỏ vi khuẩn khỏi cơ thể. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc kháng sinh cần được thực hiện dưới sự theo dõi và chỉ định của bác sĩ để tránh tác dụng phụ và sự kháng thuốc của vi khuẩn.

Người bệnh nên cung cấp thông tin chính xác về bệnh tình trong quá trình thăm khám

Sau khi đã xác định được chính xác nguyên nhân hình thành và mức độ bệnh, bác sĩ sẽ tư vấn và đưa ra phác đồ điều trị bệnh phù hợp nhất. Theo đó, hầu hết trường hợp đường ruột bị nhiễm khuẩn nhẹ đều có cách chữa trị tương tự nhau, đó là:

• Bù nước: Đây là một phần quan trọng trong điều trị nhiễm khuẩn niêm mạc đường ruột tại nhà, giúp giảm nguy cơ biến chứng cho thiếu nước và bù lại lượng nước, điện giải đã mất do nôn mửa và tiêu chảy. Người bệnh có thể tự pha các dung dịch bù nước như Oresol theo đúng tỷ lệ bác sĩ chỉ định. Riêng các bé bị nhiễm khuẩn đường ruột còn bú mẹ nên được uống sữa mẹ trong 12 giờ đầu, với số lượng ít hơn nhưng tần suất nhiều hơn bình thường.
• Nghỉ ngơi: Quá trình hồi phục của cơ thể sẽ được đẩy nhanh tiến độ khi người bệnh ngủ đủ giấc. Đồng thời, khi nghỉ ngơi, cơ thể có điều kiện thuận lợi nhằm tái tạo các tế bào và hệ thống cần thiết, giúp tăng cường sức đề kháng và khôi phục sức khỏe
• Chế độ dinh dưỡng: Người bệnh thường được khuyến nghị chia nhỏ các bữa ăn với thực phẩm dễ tiêu, hạn chế các thực phẩm nặng và tạm thời tránh xa các loại thức ăn gây kích ứng đường ruột.
• Thuốc trị nhiễm khuẩn: Nếu các triệu chứng kéo dài hoặc trở nên trầm trọng hơn, bác sĩ sẽ kê các loại thuốc đặc trị như: cotrimoxazol, kháng sinh nhóm imidazole, antibiotics (đối với nhiễm khuẩn do vi khuẩn), antiviral (đối với nhiễm khuẩn do virus) hoặc một số thuốc chống ký sinh trùng (đối với trường hợp nhiễm ký sinh trùng).

Một số loại thuốc trị nhiễm khuẩn đường ruột trẻ em và người lớn phổ biến

• Phẫu thuật: Mặc dù bác sĩ thường tập trung vào việc giảm triệu chứng, cân bằng điện giải và các biến chứng của bệnh. Thế nhưng, phẫu thuật vẫn có thể được xem xét thực hiện nếu đường ruột bị nhiễm khuẩn nghiêm trọng (và đã có biến chứng).
• Chăm sóc y tế nâng cao: Trong trường hợp đặc biệt, người bệnh sẽ được áp dụng các phương pháp điều trị nâng cao như: truyền dịch, trợ thở hoặc sử dụng các loại thuốc đặc trị mạnh hơn để kiểm soát bệnh và đảm bảo cơ thể hồi phục hoàn toàn.

⚠️Lưu ý: Việc chẩn đoán và điều trị nhiễm khuẩn đường tiêu hóa nên được thực hiện bởi các bác sĩ, chuyên gia y tế giàu kinh nghiệm. Người bệnh tuyệt đối không nên tự điều trị tại nhà, tránh nguy cơ gặp biến chứng và các hậu quả nặng nề do dùng sai thuốc, sai liều lượng,…

Phương pháp ngăn ngừa nhiễm khuẩn đường ruột tại nhà

Để ngăn ngừa bệnh nhiễm trùng đường ruột, tất cả chúng ta đều cần thực hiện các biện pháp đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, phân loại và xử lý rác thải phù hợp nhằm tránh lây nhiễm bệnh ra cộng đồng. Dưới đây là 10 cách bạn nên áp dụng ngay lập tức (dù đường ruột đã bị nhiễm khuẩn hay chưa):

1. Duy trì vệ sinh cá nhân. Rửa sạch tay trước và sau khi ăn, đi vệ sinh hoặc chạm vào vật nuôi
2. Đảm bảo an toàn thực phẩm. Tránh ăn các thực phẩm chưa được chín (tái, sống)

Nên hạn chế tiêu thụ các thực phẩm chưa được nấu chín bởi chúng tiềm ẩn nguy cơ chứa vi khuẩn có hại

1. Uống nước tinh khiết hoặc nước đã được đun sôi
2. Không nên chế biến hay chuẩn bị thức ăn cho người khác nếu cơ thể có dấu hiệu nhiễm trùng
3. Vệ sinh ga trải giường, quần áo thường xuyên
4. Làm sạch và khử trùng định kỳ các bề mặt dễ bám vi khuẩn, virus như nhà vệ sinh, tay nắm cửa, mặt bàn,…
5. Luôn để riêng thịt sống và các loại hải sản, thịt gia cầm, trứng ra và các thực phẩm đã chế biến
6. Hạn chế ăn đồ ăn ở vỉa hè, hàng quán không đảm bảo vệ sinh
7. Tránh tiêu thụ các chế phẩm từ sữa chưa tiệt trùng
8. Sử dụng các sản phẩm giúp giảm nguy cơ mắc biến chứng nguy hiểm như hội chứng ruột kích thích, viêm đại tràng cấp,… Theo đó, bạn có thể tham khảo Tràng Phục Linh PLUS – giải pháp tự nhiên giúp phục hồi niêm mạc đường tiêu hóa, tiêu diệt hại khuẩn nhưng không ảnh hưởng đến lợi khuẩn trong đường ruột; từ đó cải thiện các triệu chứng đau bụng, đi ngoài phân sống, phân nát – được chứng minh tác dụng bởi Đại học Y Hà Nội. Để biết thêm thông tin chi tiết, vui lòng liên hệ 1800 1506 để được tư vấn, hỗ trợ miễn phí!

Tràng Phục Linh PLUS – Sản phẩm giúp phục hồi niêm mạc đường ruột, hỗ trợ tiêu diệt vi khuẩn có hại từ các nhiều loại thảo dược tự nhiên

Ngoài ra, dưới đây là một số gợi ý nhằm tránh nguy cơ nhiễm trùng trong đường ruột khi đi du lịch mà bạn cần biết:

• Chỉ sử dụng nước đóng chai để đánh răng và uống
• Tránh sử dụng các loại đồ uống có đá
• Ưu tiên lựa chọn thực phẩm đã được nấu chín hoặc phục vụ nóng
• Hạn chế ăn hải sản
• Tránh ăn salad tươi hoặc trái cây nếu không chắc chắn về quy trình sơ chế
• Hạn chế ăn thức ăn từ các quầy hàng vỉa hè
• Hạn chế cầm, nắm hoặc chạm vào những vị trí dễ bám vi khuẩn, virus như: lan can, tay vịn, mặt bàn,…

Giải đáp các thắc mắc liên quan đến nhiễm khuẩn trong đường ruột

Sau khi đã tìm hiểu hàng loạt các vấn đề liên quan đến nhiễm khuẩn đường ruột là gì, nhiễm khuẩn đường ruột uống thuốc gì hay triệu chứng, nguyên nhân gây nhiễm khuẩn tại đường ruột, chúng ta sẽ cùng giải đáp một số câu hỏi, thắc mắc chung của nhiều người về bệnh lý này.

Bệnh nhiễm khuẩn đường ruột có lây không?

Như đã tìm hiểu, bệnh nhiễm khuẩn tại đường ruột thường do vi khuẩn, virus và ký sinh trùng gây nên. Do đó, bệnh có nguy cơ lây lan từ người này sang người khác thông qua quá trình tiếp xúc. Vì vậy, bất kỳ ai trong chúng ta cũng đều cần hết sức cảnh giác khi có bạn bè, người thân xung quanh mắc bệnh.

Bị nhiễm khuẩn đường ruột nên ăn trái cây gì?

Khi bị vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng “xâm chiếm”, gây nhiều tổn thương cho niêm mạc ruột, người bệnh cần bổ sung các loại quả có tính kháng khuẩn, kháng viêm, dồi dào vitamin và khoáng chất. Hình ảnh dưới đây sẽ giúp bạn hình dung rõ hơn về nhiễm trùng đường ruột nên ăn trái cây gì.

Các loại trái cây nên bổ sung khi đường ruột bị nhiễm khuẩn

⚠️Lưu ý: Khi mua hoa quả cho người bị nhiễm khuẩn đường tiêu hóa, người mua nên mua các quả tươi, kiểm tra kỹ tình trạng vỏ và tránh mua quả có dấu hiệu của mốc, côn trùng,… Ngoài ra, hãy mua hàng từ nguồn tin cậy và bảo quản đúng cách để hoa quả luôn tươi, ngon và giữ được chất lượng.  

Nhiễm khuẩn tại đường ruột có uống sữa được không?

Trong trường hợp đường ruột bị nhiễm khuẩn nhẹ (chưa có triệu chứng nghiêm trọng), việc uống sữa không gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của người bệnh. Tuy nhiên, bạn nên hạn chế uống sữa nếu đang trong giai đoạn cấp tính hoặc gặp các triệu chứng nặng như: tiêu chảy kéo dài, nôn mửa, sốt cao, mất nước và điện giải,… 

Thay vào đó, hãy tập trung vào việc cung cấp và cân bằng đủ nước, điện giải trong cơ thể bằng việc uống Oresol, nước dừa, nước hoa quả để duy trì sức khỏe. Các đồ uống như trà bạc hà, trà cam thảo, trà táo tàu giúp giảm đau bụng và ổn định hệ tiêu hóa.

Nếu các triệu chứng nhiễm khuẩn trong đường ruột ngày càng trở nên tồi tệ, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán, chăm sóc và điều trị đúng cách; nhằm nhận được hướng dẫn cụ thể về chế độ ăn uống và cách chữa trị phù hợp.

Nhiễm khuẩn đường ruột có bị sốt không?

Nhiễm khuẩn đường ruột có bị sốt không? – Có, nhiễm khuẩn tại đường ruột có thể gây ra hiện tượng sốt ở một số trường hợp. Đây là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang phải đối phó với các vi khuẩn, vi rút hoặc ký sinh trùng phát triển trong đường ruột.

Khi bị nhiễm khuẩn tại đường ruột, người bệnh thường bị sốt, sốt cao

Bị nhiễm khuẩn trong đường ruột có nguy hiểm không?

Trong trường hợp nhẹ, bệnh thường tự khỏi sau vài ngày mà không gây ra hậu quả nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu không được chăm sóc và điều trị từ sớm, bệnh có thể trở nên nguy hiểm, nhất là với trẻ em, người già và những người có hệ miễn dịch yếu. 

Trong đó, tiêu chảy kéo dài là triệu chứng phổ biến, dẫn đến tình trạng mất cân bằng nước và điện giải trong cơ thể; gây ra hiện tượng khô môi, khô da, suy nhược và có thể gây nguy hiểm đến tính mạng. 

Ngoài ra, đường ruột bị nhiễm khuẩn cũng có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể, khiến cơ thể dễ gặp các biến chứng như: viêm đại tràng, viêm gan, nhiễm trùng máu,…

Bé bị nhiễm khuẩn đường ruột phải làm sao?

“Bé bị nhiễm khuẩn đường ruột phải làm sao” là câu hỏi được nhiều cha mẹ thắc mắc khi con có những biểu hiện của bệnh. Trên thực tế, cha mẹ cần chủ động đưa con đi thăm khám, chẩn đoán bệnh để có hướng khắc phục đúng đắn nhất.

Song song quá trình đó, cha mẹ cũng nên: cung cấp chế độ ăn uống hợp lý, tạo điều kiện nghỉ ngơi thoải mái cho con, theo dõi sát sao các triệu chứng và tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc trị nhiễm khuẩn đường ruột trẻ em. Bởi không dùng đúng loại hoặc đúng liều lượng thuốc có thể gây hại cho con và gia tăng nguy cơ kháng thuốc.

Cha mẹ cần đưa con đi khám đồng thời đảm bảo chế độ ăn uống, vệ sinh cho con

Bên cạnh đó, việc duy trì vệ sinh cá nhân cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình phục hồi sức khỏe cho trẻ. Ngoài ra, cha mẹ có thể tham khảo bài viết “[Cảnh giác] Nhiễm khuẩn đường ruột ở trẻ và 5 điều cha mẹ cần biết” để hiểu và có cái nhìn đúng đắn nhất về bệnh.

Thông thường, nhiễm khuẩn đường ruột bao lâu thì khỏi?

Sau khoảng 1 – 3 tuần, cơ thể bệnh nhân sẽ hồi phục trở lại tùy vào thể trạng và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Tuy nhiên, mỗi người nên có ý thức bảo vệ sức khỏe và phòng ngừa nhiễm khuẩn tại đường ruột từ sớm, tránh những hậu quả không tốt sau này.

Tóm lại, nhiễm khuẩn đường tiêu hóa/đường ruột là bệnh lý dễ lây lan, có thể xuất hiện ở bất kỳ ai, nhất là những người có hệ miễn dịch kém. Bệnh thường gây ra nhiều triệu chứng khó chịu và có thể dẫn đến vô số hệ lụy xấu cho sức khỏe và đời sống sinh hoạt. Do đó, nếu nghi ngờ bản thân đang bị nhiễm khuẩn trong đường ruột, hãy tìm kiếm sự tư vấn và điều trị từ bác sĩ!

Nếu bạn còn bất kỳ thắc mắc chưa được giải đáp về nhiễm khuẩn đường ruột, hãy liên hệ ngay 1800 1506 để được giải đáp miễn phí!