[HỎI ĐÁP] Bé 2 tuổi đi ngoài nhiều lần có nguy hiểm không?

Trả lời

Trẻ 2 tuổi đi ngoài nhiều lần trong ngày bị đi ngoài nhiều lần trong ngày không chỉ là vấn đề quan tâm của chị Phương mà còn của rất nhiều bậc phụ huynh khác. Nhiều ba mẹ khi thấy trẻ tiêu chảy 2-3 lần một ngày liền cảm thấy lo lắng không biết lý do là gì và phải xử lý như thế nào? Để giải đáp vấn đề này, mời ba mẹ tham khảo câu trả lời của chuyên gia dưới đây.

Tình trạng trẻ bị đi ngoài nhiều lần trong ngày là gì?

Đi ngoài nhiều lần khá phổ biến ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, với biểu hiện phân chứa nhiều nước xảy ra hơn 3 lần một ngày. Thông thường, tiêu chảy vào ban ngày, nhưng cũng có thể vào cả ban đêm. Trẻ khỏe mạnh chỉ gặp duy nhất đi cầu 2 - 3 lần trong ngày mà không kèm các triệu chứng khác thường không liên quan đến nhiễm trùng hoặc bất kỳ bệnh lý nào. Hiện tượng này có thể vì những lý do đơn giản như ăn những thực phẩm lạ bụng, uống nước chứa vi khuẩn hay không rửa sạch tay trước khi ăn. Ngoài ra, tiêu chảy chức năng (tiêu chảy mạn tính không đặc hiệu) là nguyên nhân hàng đầu gây đi ngoài ở trẻ mới biết đi (từ 1-3 tuổi) và cả trẻ ở độ tuổi mẫu giáo (3-5 tuổi). Trẻ có thể tự khỏi khi bắt đầu đi học. Nguyên nhân chủ yếu là do trẻ uống quá nhiều đồ có đường, đặc biệt là siro ngô chứa hàm lượng cao sorbitol, fructose. Đặc điểm của tình trạng này là đi ngoài phân lỏng hơn 4 lần/ngày và không có bất cứ triệu chứng nào khác. Trong khi đó trẻ vẫn phát triển tốt, tăng cân và khỏe mạnh. Tuy nhiên nếu trẻ xuất hiện thêm một số dấu hiệu tiêu cực sau thì ba mẹ cần chú ý hơn, đặc biệt là màu sắc của phân, thời gian đi ngoài:

• Trẻ muốn đi tiêu ngay lập tức.
• Đau bụng, chướng bụng.
• Đau trực tràng.
• Buồn nôn, nôn.
• Giảm cân.
• Sốt.

Lúc này, mẹ không nên chủ quan bởi đa số tiêu chảy nhiều lần kèm theo dấu hiệu khác là do những vấn đề về đường ruột dưới đây:

Nguyên nhân khiến trẻ 2 tuổi đi ngoài nhiều lần trong ngày

Trẻ 3 tuổi đi ngoài 3 lần 1 ngày do nhiễm trùng đường tiêu hóa

• Nhiễm trùng vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng gây hại có thể dẫn đến tình trạng đi ngoài ở trẻ nhỏ. Nguồn lây bệnh thường từ nước sinh hoạt, đồ uống hoặc thực phẩm không đảm bảo vệ sinh, kể cả tiếp xúc với những người nhiễm.
• Một số vi sinh vật chủ yếu như E. coli, salmonella, shigella, yersinia... Virus rota cũng có khả năng khiến trẻ nhỏ bị nhiễm trùng làm tổn thương niêm mạc ống tiêu hóa nhưng với tỷ lệ ít hơn.
• Khi nhiễm vi sinh vật, chúng sẽ tiết ra độc tố gây kích thích niêm mạc hoặc tác động đến việc tiêu hóa thức ăn chứa carbohydrat (lactose), protein (sữa, sản phẩm từ sữa). Điều này làm trẻ đi ngoài nhiều lần trong ngày.
• Nhiễm trùng đường tiêu hóa thường kèm theo triệu chứng như sốt cao, buồn nôn, đau bụng, phân có nhầy, thậm chí dính máu.

Bé 2 tuổi đi ngoài nhiều lần trong ngày do không dung nạp một số chất

Bệnh celiac (không dung nạp gluten) là một chứng rối loạn làm tổn thương ruột non. Nguyên nhân chủ yếu do trẻ ăn những thực phẩm chứa gluten - protein được tìm thấy trong lúa mì, lúa mạch. Những loại bánh chế biễn sẵn như bánh mì, bánh quy, bánh ngọt cũng chứa hợp chất này. Rất nhiều trường hợp khác gây tình trạng đi ngoài nhiều lần ở trẻ do không dung nạp fructose hoặc sucrose, đặc biệt là lactose. Trẻ trên 2 tuổi thường gặp tình trạng này hơn trẻ sơ sinh và trẻ dưới 1 tuổi. Bởi giai đoạn này cơ thể sẽ sản xuất ít enzyme lactase hơn, dẫn đến không dung nạp lactose dù trước đó chưa hề gặp. Một số dấu hiệu cảnh báo bệnh bao gồm: trẻ tăng cân kém, chướng bụng, không muốn vận động, tiêu chảy.

Trẻ 2 tuổi đi ngoài ra nước màu vàng do dị ứng thực phẩm

Một trong những nguyên nhân dẫn đến tiêu chảy dai dẳng là dị ứng thực phẩm. Trẻ thường bị dị ứng trong năm đầu đời, tuy nhiên nhiều trường hợp đến 3 tuổi. Những thực phẩm đáng chú ý dễ gây ảnh hưởng tới đường tiêu hóa là sữa, các sản phẩm từ sữa, đậu nành, trứng, hải sản, ngũ cốc...

Trẻ đi ngoài ngày 3 lần có sao không?

Tác động lớn nhất của tình trạng tiêu chảy nhiều lần trong ngày là mất nước. Sự gia tăng đột ngột lượng lớn nước trong phân sẽ khiến cơ thể trẻ không còn đủ chất lỏng để duy trì hoạt động bình thường. Nếu không cung cấp đủ nước, chất dinh dưỡng bù lượng đã mất, trẻ rất dễ dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng. Lúc này trẻ sẽ xuất hiện một số dấu hiệu, bao gồm:

• Giảm lượng nước tiểu, không thấy tã ướt trong 3 giờ trở lên.
• Môi và miệng khô.
• Không thấy da đàn hồi trở lại bình thường sau khi ấn vào.
• Trẻ thường xuyên quấy khóc, khó chịu.
• Không thấy nước mắt khi trẻ khóc.
• Tăng buồn ngủ và lười vận động.

Những việc ba mẹ cần phải làm khi trẻ bị đi ngoài nhiều lần

Khi thấy trẻ tiêu chảy nhiều lần, ba mẹ nên chú ý theo dõi sức khỏe, quan sát màu sắc, lượng phân, số lần đi ngoài. Xem xét chế độ ăn uống của trẻ liệu có liên quan gì đến các nguyên nhân gây bệnh được nêu ở trên hay không. Nếu có cần thay đổi ngay và theo dõi diễn biến của trẻ kết hợp với việc bổ sung nước, chất dinh dưỡng. Một số sai lầm ba mẹ phải tránh để hạn chế việc ỉa chảy nặng hơn: Không cho bé uống đủ nước: Nguyên nhân gốc rễ của việc đi ngoài là ruột bị kích thích do tác nhân gây bệnh. Vì vậy, khi trẻ không được uống đủ nước, dịch ruột có thể tăng gây tiêu chảy. Trong khi đó lượng nước mất đi nhiều khiến cơ thể của trẻ không còn đủ sức để chống lại bệnh. Điều này làm bệnh tình càng nghiêm trọng hơn. Tự ý sử dụng thuốc cầm tiêu chảy: Đi cầu là cách tự nhiên để trẻ loại bỏ những độc tố, mầm bệnh ra bên ngoài. Vì vậy, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất cứ loại thuốc nào. Không cho trẻ ăn uống đầy đủ: Ba mẹ thường lo lắng việc ăn uống sẽ làm tình trạng bệnh nặng hơn. Tuy nhiên nhận định này là sai lầm, khi trẻ không được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng sẽ khó khăn hơn trong việc hồi phục và kéo dài thời gian tiêu chảy. Thay vào đó ba mẹ hãy chăm sóc con theo những điều sau để cải thiện bệnh:

• Cho con ăn những thức ăn nhẹ, dễ tiêu.
• Ăn nhiều bữa một ngày nhưng số lượng thức ăn ít hơn bình thường.
• Bù nước, chất điện giải bằng đường uống sau mỗi lần con đi ngoài.
• Giữ môi trường xung quanh luôn sạch sẽ, thường xuyên khử trùng đồ chơi.
• Những đồ để nấu phải đảm bảo tươi sống, an toàn. Không nên cho con ăn thức ăn để quá lâu.
• Trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh cần rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng cho cả ba mẹ và con.
• Cần bổ sung các loại vitamin nhóm B, vitamin C và các yếu tố vi lượng như kẽm, sắt, selen, đồng... theo chỉ dẫn của bác sĩ. Giúp phục hồi và đổi mới niêm mạc đường ruột và tăng cường hệ miễn dịch cho trẻ.

Nếu đã áp dụng các biện pháp ở trên mà trẻ vẫn thường xuyên đi cầu phân lỏng kéo dài hơn 1 tuần, ba mẹ nên hẹn khám bác sĩ nhi khoa. Hãy chú ý đến mẫu phân của con trong ít nhất 1 tuần. Mỗi ngày nên ghi lại tần suất và mức độ đi tiêu cũng như nhật ký về các loại thực phẩm, đồ uống mà trẻ ăn vào. Điều này sẽ giúp bác sĩ chẩn đoán nhanh và chính xác hơn nguyên nhân gây bệnh. Trường hợp trẻ cần sự trợ giúp của nhân viên y tế ngay lập là khi xuất hiện các triệu chứng sau:

• Đi ngoài phân lỏng liên tục kéo dài suốt 24 giờ.
• Sốt cao.
• Trẻ ôm bụng, đau bụng dữ dội.
• Phân có máu, mủ, màu đen hoặc hắc ín.
• Các triệu chứng mất nước ở trên.

Chế độ ăn cho trẻ bị đi tiêu nhiều lần trong ngày

Khi trẻ bị tiêu chảy nhiều lần vấn đề đầu tiên và quan trọng nhất cần phải thực hiện là bù lượng nước đã mất. Trong đó cách tốt nhất là thông qua đường uống bằng oresol, nước hoa quả, nước cháo loãng. Đồng thời, chế độ ăn cho trẻ cũng cần phù hợp. Ba mẹ nên cho con ăn uống đầy đủ, nếu để trẻ nhịn ăn rất dễ gây hạ đường huyết, suy nhược và suy dinh dưỡng.

Các loại dung dịch bổ sung nước

• Oresol: Là dung dịch tốt nhất để điều trị tiêu chảy. Mẹ đổ gói bột vào một cái bình, đong 1 lít nước đun sôi để nguội rót vào. Khuấy kĩ đến khi bột tan hết. Sử dụng trong vòng 24 giờ, sau khoảng thời gian này nếu dung dịch đã pha vẫn còn thì không được cho bé uống mà cần pha dung dịch mới. Lưu ý đậy nắp cẩn thận khi không dùng. Tùy từng độ tuổi và mức độ đi ngoài mà mẹ bổ sung lượng nước đã mất. Với bé nhà chị 2 tuổi nên cho con uống 100-200ml sau mỗi lần tiêu chảy.
• Nước cháo muối: Dùng một nắm gạo, một chút muối cùng 6 bát nước sạch, đun nhừ, lọc lấy nước cho trẻ uống dần.
• Nước gạo rang muối: Lấy khoảng 1 vốc tay gạo đem rang vàng cho 6 bát con nước sạch, đem nấu nhừ, thêm 1 chút muối. Lọc lấy nước cho trẻ uống.
• Nước chuối, nước hồng xiêm: Lấy 5 quả hồng xiêm hoặc chuối đem xay nhuyễn (có thể nghiền nát) với 1 lít nước đun sôi để nguội thêm 1 chút muối ăn. Cho trẻ uống dần.
• Súp cà rốt, muối: Lấy 500g cà rốt đem xay nhuyễn, thêm một thìa muối ăn và đường. Đun đến sôi, sau đó cho trẻ uống.

Các loại thực phẩm nên dùng khi trẻ bị đi ngoài phân lỏng

Ba mẹ nên cho trẻ ăn các loại thực phẩm giàu chất dinh dưỡng như:

• Gạo (bột gạo), khoai tây, cà rốt.
• Thịt gà nạc, thịt lợn nạc, sữa đậu nành giúp cung cấp protein cho bé nhanh chóng phục hồi.
• Sữa chua giúp tăng cường sức khỏe đường ruột.
• Hoa quả chín hoặc sinh tố như cam, xoài, đu đủ, hồng xiêm, chuối... để bổ sung vitamin và khoáng chất, đặc biệt là kali (chất điện giải cần thiết cho cơ thể).

Gợi ý thực đơn cho trẻ 2 tuổi bị đi ngoài nhiều lần trong ngày cụ thể dưới đây: Ngày thứ 1 và thứ 2:

• 6 giờ: Sữa bò pha loãng 1/2 nước cháo cà rốt 200ml hoặc sữa đậu nành 200ml.
• 9 giờ: Cháo thịt gà cà rốt. Chế biến bằng cách lấy khoảng 1 vốc tay gạo, thịt gà, cà rốt, giá đỗ giã hoặc xay lấy nước, đem nấu, cho thêm 1 thìa dầu ăn.
• 11 giờ: Chuối tiêu nghiền 1 quả, nước cháo cà rốt.
• 13 giờ: Cháo thịt gà cà rốt.
• 15 giờ: Sữa bò hoặc sữa đậu nành 200ml, táo nghiền 1 quả.
• 17 giờ: Cháo thịt nạc cà rốt.
• 20 giờ: Sữa bò pha loãng 1/2 nước cháo cà rốt 200ml hoặc sữa đậu nành 200ml.

Ngày thứ 3 và thứ 4:

• 6 giờ: Sữa bò pha loãng 1/2 nước cháo cà rốt 200ml hoặc sữa đậu nành 200ml.
• 9 giờ: Cháo thịt lợn nạc cà rốt.
• 11 giờ: Hồng xiêm nghiền 1 quả, nước cháo gà cà rốt.
• 13 giờ: Cháo thịt lợn cà rốt.
• 15 giờ: Sữa bò hoặc sữa đậu nành 200ml, chuối tiêu 1 quả.
• 17 giờ: Cháo thịt gà cà rốt.
• 20 giờ: Sữa bò pha loãng 1/2 nước cháo cà rốt 200ml hoặc sữa đậu nành 200ml.

Lưu ý

• Nếu sau 4 ngày triệu chứng đi ngoài giảm rõ rệt thì trẻ cần quay lại chế độ ăn uống bình thường.
• Khi trẻ bị nôn, ba mẹ nên cho con ăn ít hơn và tăng số bữa. Đồng thời trong 2 tuần sau đó, để ngăn ngừa tình trạng suy dinh dưỡng cần cho trẻ ăn thêm mỗi ngày 1 bữa.
• Nếu tiêu chảy kéo dài nên để con ăn thêm mỗi ngày 1 bữa và duy trì ít nhất trong vòng 1 tháng.

Các loại thực phẩm cần tránh khi bị tiêu chảy

Ba mẹ không nên cho con ăn những thực phẩm làm tình trạng tiêu chảy trầm trọng hơn, bao gồm:

• Thực phẩm chứa nhiều chất xơ hoặc ít chất dinh dưỡng như tinh bột nguyên hạt (đỗ, ngô...), các loại rau như măng, rau cần...
• Hạn chế một số loại gây kích thích nhu động ruột tống thức ăn ra ngoài nhanh hơn như rau đay, mồng tơi...
• Thức ăn chứa nhiều đường, nước giải khát công nghiệp vì làm nặng hơn tình trạng tiêu chảy.
• Đồ ăn chế biến sẵn, đồ ăn nhanh cũng cần hạn chế do không đảm bảo vệ sinh.
• Những thực phẩm gây dị ứng cho con.

Trên đây là câu trả lời của chuyên gia dành cho bạn. Mong rằng với cách xử lý mà Tràng Phục Linh gợi ý sẽ giúp cải thiện tình trạng đi ngoài nhiều lần, tránh những lo lắng không cần thiết. Chúc cho bé và ba mẹ luôn luôn thật nhiều sức khỏe. Nguồn tham khảo

• https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/diarrhea-in-children
• https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/chronic-diarrhea-children/symptoms-causes
• https://suckhoedoisong.vn/cach-cham-soc-tre-bi-tieu-chay-keo-dai-16995736.htm
• http://viendinhduong.vn/vi/dinh-duong-tre-em/tre-an-gi-khi-bi-tieu-chay-.html