Trẻ bị tiêu chảy - Cách xử trí và phòng ngừa

Tiêu chảy là chứng bệnh khá phổ biến ở trẻ em và đa phần được các bậc cha mẹ điều trị tại nhà. Tuy nhiên, nếu không biết xử lý đúng cách có thể làm tình trạng bệnh trở nên trầm trọng hơn, đồng thời ảnh hưởng tới sức khỏe, cũng như sự phát triển của trẻ. Cùng tham khảo những thông tin về chứng tiêu chảy ở trẻ em để biết cách phòng trị cho các bé yêu nhé.

Nguyên nhân – Biểu hiện tiêu chảy ở trẻ em

Nguyên nhân tiêu chảy ở trẻ

Do virus: Rotavirus là tác nhân chính gây bệnh tiêu chảy ở trẻ em, chiếm 80%. ít nhất 1/3 số trẻ dưới 2 tuổi ít nhất bị một đợt tiêu chảy do Rotavirus. Các virus khác: Adenovirus, Norwalk virus cũng gây tiêu chảy.

Do vi khuẩn:

• E.coli: Gây 25% tiêu chảy cấp
• Trực trùng lị Shigella là tác nhân gây lỵ trong 60% các đợt lỵ
• Salmonella không gây thương hàn
• Campylobacter jejuni
• Vi khuẩn tả Vibrio cholerae 01

Do ký sinh trùng: Thường gặp là

• Entamoeba hítolytica
• Giardia lambia
• Cryptosporidium

Những tác nhân này xâm nhập vào cơ thể của bé chủ yếu qua con đường ăn uống, đặc biệt là ăn những thực phẩm bẩn, vệ sinh chưa sạch. Ngoài ra, nếu trẻ tiếp xúc với phân của người bệnh cũng có nguy cơ bị tiêu chảy.

Biểu hiện tiêu chảy ở trẻ

Trẻ em thường bị đi ngoài phân lỏng hơn bình thường, đi nhiều lần trong ngày (trên 3 lần mỗi ngày) được coi là tiêu chảy. Bệnh tiêu chảy cấp diễn ra dưới 5 ngày, nếu xảy ra trên 2 tuần là tiêu chảy kéo dài.

Bệnh thường xảy ra khi ăn phải thức ăn, đồ uống bị nhiễm khuẩn hoặc có tiếp xúc với phân người mắc bệnh, ăn uống thiếu khoa học hoặc do dùng thuốc. Cha mẹ cần có những biện pháp phòng bệnh hiệu quả để các bé có một sức khỏe tốt.

Nhận biết dấu hiệu mất nước do tiêu chảy ở trẻ nhỏ

Để nhận biết trẻ em bị mất nước do tiêu chảy, các bậc cha mẹ cần chú ý đến sức khỏe cũng như biểu hiện hiện tại nhà của bé như sau:

Mất nước nhẹ: Trẻ có biểu hiện khát nước và đòi uống, nếu trẻ chưa biết nói thì chỉ quấy khóc, khi cho uống nước mới hết khóc.

Mất nước vừa: Ngoài khát nước, trẻ còn có biểu hiện khô mắt, niêm mạc môi, miệng khô, da nhăn nheo. Một số biểu hiện khác như thóp lõm xuống, mắt trũng lại, ngủ mắt nhắm không kín, trẻ khóc không có nước mắt, nước dãi…

Mất nước nặng: Ngoài các triệu chứng trên sẽ thấy trẻ có dấu hiệu đặc biệt về thần kinh như lừ đừ, có khi vật vã hoặc li bì hôn mê hoặc lên cơn co giật.

Hậu quả của bệnh tiêu chảy ở trẻ

Hiện tượng tiêu chảy kéo dài ở trẻ nhỏ thường bắt nguồn từ những  đợt tiêu chảy cấp. Hậu quả của tình trạng tiêu chảy là trẻ thường bị suy dinh dưỡng, nặng có thể dẫn tới tử vong. Các bé còn nhỏ có nguy cơ mắc tiêu chảy kéo dài cao hơn so với những trẻ lớn. Nguy cơ tiêu chảy cấp chuyển sang tiêu chảy kéo dài ở trẻ trong năm đầu là 22%, giảm xuống 10% ở năm thứ hai và 3% ở năm thứ ba.

Mối nguy hiểm lớn đe dọa tới sức khỏe với trẻ là tình trạng tiêu chảy bị mất nước. Do vậy khi bị tiêu chảy cần bù nước và chất điện giải cho bé, sử dụng men vi sinh để cân bằng vi sinh vật trong đường ruột.

Xử trí khi trẻ bị tiêu chảy

Ngay khi trẻ bị tiêu chảy cần bù nước cho trẻ, tốt nhất là uống oresol, pha theo hướng dẫn trên bao bì. Cho các bé uống tư từ từng muỗng cho tới khi hết khát. Nếu trong 24 giờ không uống hết dung dịch đã pha thì đổ đi, pha đợt khác.

Bổ sung ngay men vi sinh cho trẻ: Men vi sinh giúp cung cấp hệ vi khuẩn có lợi với các lợi ích như nhanh chóng thiết lập sự cân bằng hệ vi sinh đường tiêu hóa và tăng sức đề kháng của hệ tiêu hóa.

Nếu bị tiêu chảy đến ngày thứ 3 sẽ gây ra tình trạng bất dung nạp đường Lactose thứ phát. Điều này thường làm trầm trọng thêm tình trạng tiêu chảy và là một trong những lý do gây ra tình trạng tiêu chảy kéo dài ở trẻ.

Nên đưa trẻ đi khám bác sĩ khi có những triệu chứng như:

• Trẻ bị tiêu chảy kéo dài trên 2 ngày mà không thuyên giảm.
• Trong phân có lẫn máu, máu có thể đỏ tươi, hồng hoặc nâu đen lẫn nhầy như mũi.
• Bụng đau khi sờ ấn.
• Hiện tượng nôn ói nhiều, không thể cho ăn uống được.
• Có cách dấu hiệu mất nước năng như: Da nhăn, mắt lõm, khóc không có nước mắt, thóp lõm, tiểu ít, bé lừ đừ, da nổi bông…
• Trẻ tiêu chảy kèm theo sốt cao.

Vì vậy, để hạn chế hiện tượng tiêu chảy cho bé, cha mẹ cần lưu ý giữ gìn vệ sinh trong ăn uống và tránh để con tiếp xúc với người bệnh.

Xem thêm: Thuốc chữa tiêu chảy cho bé dùng thế nào cho đúng?

Phòng ngừa tiêu chảy cho bé hiệu quả

Tiêu chảy ở trẻ có thể phòng ngừa hiệu quả nếu thực hiện theo những lời khuyên dưới đây:

• Thực hiện nguyên tắc ăn chín, uống sôi. Dùng nước sạch hàng ngày, khi tắm cho trẻ nên bảo trẻ không mở miệng không nước tắm sẽ vào bên trong cơ thể.
• Ăn thức ăn nấu chín và không để quá lâu. Cần hâm kỹ thức ăn nấu chín và không để quá lâu. Chỉ cho bé ăn trái cây khi chính tay bạn bóc vỏ và ăn ngay.(Đọc thêm: Bé bị tiêu chảy nên ăn gì – kiêng gì?)
• Rửa tay với xà phòng và nước sạch, nên rửa tay trước khi chế biến thức ăn, trước khi ăn hay cho trẻ ăn, sau khi thay tã, làm vệ sinh cho trẻ, sau khi đi vệ sinh.
• Cho trẻ bú mẹ hoàn toàn đến 6 tháng tuổi và bú mẹ càng lâu càng tốt.
• Uống vitamin A định kỳ theo hẹn của nhân viên y tế, chủng ngừa sởi, uống văcxin ngừa rotavirus.
• Không cho trẻ tiếp xúc với người bệnh
• Tránh sử dụng kháng sinh bừa bãi

Mẹo dân gian chữa tiêu chảy ở trẻ

Hiện tượng bé bị tiêu chảy làm cho cha mẹ rất lo lắng và tìm cách điều trị ngay lập tức. Ngoài việc dùng thuốc, có một số cách dân gian chữa chứng tiêu chảy ở trẻ khá hiệu quả khi phát hiện sớm.

Nước lá ổi

Lá ổi có thể coi là một giải pháp an toàn, tin cậy để trị tiêu chảy tại nhà. Trong lá ổi có đến 7% tanin pyrogalic, là một loại hợp chất cao phân tử, không bị hấp thu vào máu. Tanin có tác dụng làm săn se niêm mạc, giảm bớt tình trạng kích thích của ruột, đồng thời lại có tác dụng kháng khuẩn một cách tự nhiên.

Nguyên liệu bao gồm: Lá ổi non 15 lá; nước sạch 1,5 cốc; muối.

Cách làm: Mẹ lấy lá ổi rửa sạch ngâm nước muối khoảng 10 – 15 phút. Tiếp đó, cho lá ổi vào nấu với 1,5 chén nước, đun sôi trong 30 phút nêm một chút muối. Cuối cùng, lọc lấy nước cho bé uống.

Lá cây nhót

Lá nhót sao vàng, sắc nước uống chữa tiêu chảy.

Hồng xiêm xanh

Hồng xiêm xanh với vị chát, tính bình lại là phương thuốc hiệu quả chữa tiêu chảy, kiết lỵ. Sử dụng như sau:

Cắt quả hồng xiêm thành nhiều lát mỏng sau đó phơi khô, sao vàng để dùng dần. Mỗi lần sử dụng lấy khoảng 10 lát, sắc với nước  uống, dùng lượng nước vừa phải ngập hồng xiêm. Sau đó, đổ ra lấy nước uống mỗi ngày 2 lần.

Lưu ý: Đối với các trẻ còn nhỏ khi uống nên nếm thử, không nên cho trẻ uống đặc quá.

Rau sam

Nếu dùng để phòng bệnh: Hàng ngày dùng từ 100-200g rau sam làm rau ăn hoặc nấu cháo ăn hàng ngày.

Chữa tiêu chảy: Khi có các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy dùng 100g rau sam tươi, cỏ sữa tươi 50g sắc uống thay nước trong ngày. Nếu đi ngoài ra máu có thể bổ sung thêm 20g nhọ nồi, 20g rau má vào sắc uống cùng.

Gạo rang

Nguyên liệu bao gồm:

• Gạo: 10g sao vàng
• Lá ngải cứu khô: 15g
• Đường đỏ: 10g

Cách làm: Tất cả cho vào ấm đun rồi đổ ngập nước chờ sôi mấy phút sau đó nhấc xuống để hơi nguội và uống hết. Mỗi ngày chỉ uống 1 lần, sau 2 ngày sẽ có kết quả tốt.

Lá củ cải tươi

Nguyên liệu bao gồm:

• Lá củ cải tươi 120g
• Trần bì: 30g

Cách làm: Bỏ đun chung 2 thứ này, sau đó chắt lấy hai bát con nước dùng uống hai lần/ ngày. Sau 2-3 ngày dùng thuốc, bệnh sẽ khỏi.

Lá lựu tươi

Nguyên liệu bao gồm:

• Lá lựu tươi 30g
• Gừng tuơi: 12g
• Muối ăn: 3g

Cách làm: Sắc lấy hai bát con nước rồi chia uống hai lần/ ngày.

Gừng tươi

Nguyên liệu bao gồm:

• 100g (hoặc gừng khô 30 g)
• Lá chè khô: 5 g

Cách làm: Hai thứ này đun chung với 800g nước cho đến khi còn 2/3 số nước rồi đổ thêm 15g dấm gạo, chia uống 3 lần/ ngày.

Lá mơ

Một nắm lá mơ tía khoảng 100g (mơ tía thì tốt và thơm hơn lá mơ trắng) rửa sạch, ngâm trong nước muối loãng 5 phút, vớt ra để ráo nước. Sau đó, rã lá mơ thật nhỏ rồi cho vào bát đập với 1 quả trứng gà, thêm chút muối cho dễ ăn sau đó trộn đều.

Trở đều hai mặt cho trứng và rau mơ chín đều, lấy ra cho bé ăn (ngày 2 lần).

Lá lộc vừng

Nếu bé bị tiêu chảy, cha mẹ cạo lớp bần bên ngoài thân cây, rửa sạch, thái phiến, phơi hoặc sấy khô sau đó lấy 8-16g vỏ sắc với 400ml nước còn 100ml, cho bé uống làm hai lần trong ngày.

Chuối tiêu xanh

Gọt lớn vỏ xanh bên ngoài, để lại lớp vỏ xanh bên trong, sau đó xay nhuyễn trộn với cháo rồi nấu chín cho bé ăn trong khoảng 3 ngày.

Cỏ sữa

Nguyên liệu bao gồm:

• Cây cỏ sữa 2 nắm
• Nấm mèo: 5 tai
• Đậu đen xanh lòng 50gram (loại đậu vỏ màu đen nhưng khi các mẹ cắn ra thì thấy ruột bên trong màu xanh).

Cách làm: Cỏ sữa rửa sạch, nấm mèo ngâm cho nở ra rồi thái dài và mỏng. Bắc song song 2 chảo ở 2 bếp: 1 bếp sao đậu đen, 1 bếp sao nấm mèo, xong rồi sao cỏ sữa. Sau đó, cho cả 3 thứ vào sao trong 1 cái nồi, lấy 3 bát nước sắc nhỏ lửa còn 0,5 bát cho bé uống trong 1 ngày, không được để qua ngày hôm sau.

Hãy gọi số điện thoại tư vấn miễn cước 1800.1506 để được các chuyên gia tư vấn về bệnh đại tràng như: viêm đại tràng, Đại tràng co thắt, Hội chứng ruột kích thích, rối loạn tiêu hóa…