Cảnh báo bệnh lý sa trực tràng - Đừng chủ quan

Sa trực tràng tuy không phải là bệnh lý nguy hiểm nhưng lại khá nhạy cảm nên khiến nhiều người bệnh xấu hổ và ngại đi khám. Do đó khi không được điều trị sớm, bệnh ngày càng kéo dài và gây nên nhiều biến chứng nguy hiểm làm ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống, sinh hoạt. Vậy khi bị sa trực tràng cần phải làm gì? Theo dõi ngay bài viết dưới đây để có thêm thông tin nhé.

Cảnh báo tình trạng trực tràng bị sa

Sa trực tràng là bệnh gì?

Trực tràng là đoạn cuối của ruột già. Đây là nơi phân được đào thải ra khỏi cơ thể. Sa trực tràng là hiện tượng trực tràng trượt xuống khỏi vị trí bình thường và đôi khi nhô ra khỏi hậu khỏi. Thông thường, phần trực tràng bị lồi ra sẽ tự co lại ống hậu môn hoặc có thể dùng tay để đẩy vào.

Hình ảnh sa trực tràng ra khỏi hậu môn

Tình trạng này xảy ra khi mô giữ trực tràng ở đúng vị trí bị kéo căng quá mức và dần yếu đi. Điều này dẫn tới phần uốn cong bình thường của trực tràng sẽ thẳng ra, do đó trực tràng bị sa có thể nằm ngoài hậu môn hoặc chỉ trượt xuống khi áp lực ổ bụng tăng lên, chẳng hạn như đi đại tiện. 

Có ba loại sa trực tràng - một phần, toàn bộ và nội bộ:

• Sa một phần xảy ra khi niêm mạc trực tràng trượt ra khỏi vị trí và nhô ra một phần khỏi hậu môn.
• Sa hoàn toàn xảy ra khi toàn bộ thành trực tràng trượt ra khỏi vị trí và nhô ra khỏi hậu môn.
• Sa nội bộ xảy ra khi trực tràng hoặc một phần của ruột già trượt lên một phần khác của trực tràng.

Đây là bệnh lý không quá nghiêm trọng nhưng có thể gây khó chịu cho người bệnh và tệ hơn là có khả năng dẫn đến các biến chứng như đại tiện không tự chủ, loét trực tràng, co thắt trực tràng sau này.

Triệu chứng sa trực tràng

Các triệu chứng có thể khác nhau ở mỗi người và có xu hướng tiến triển từ từ. Dưới đây là những biểu hiện thường gặp mà người bệnh nên chú ý.

Những triệu chứng thường gặp của bệnh sa ở trực tràng

Dấu hiệu nhận biết trực tràng bị sa

• Cảm thấy hậu môn phình ra sau khi ho, hắt hơi hoặc nâng đồ vật
• Đi ngoài có chất nhầy trong phân 
• Đau và cảm giác khó chịu ở vùng bụng bên trái phía dưới
• Đi tiêu không hết phân
• Thường xuyên bị táo bón hoặc phải rặn khi đi vệ sinh
• Phải dùng tay đẩy sa tử cung trở lại hậu môn
• Bị đau hậu môn, chảy máu hoặc ngứa
• Rối loạn tiêu hóa không kiểm soát được, đại tiện không tự chủ
• Cảm thấy áp lực ở trực tràng
• Hoạt động thể chất bình thường như ngồi, đi bộ, tập thể dục cũng khiến một phần trực tràng bị lồi.

Triệu chứng khi bị nặng

• Có thể xuất hiện tình trạng máu chảy từ niêm mạc ở trong trực tràng, phân có dính máu đỏ tươi, thậm chí khi đi đại tiện có máu nhỏ giọt.
• Hậu môn bị chảy máu hoặc chảy chất nhầy
• Có dịch nhầy hoặc phẩn chảy tiếp ra quần sau khi đi đại tiện
• Khi bị sa một phần hoặc sa hoàn toàn, người bệnh có thể gặp khó khăn khi xì hơi. 

Nguyên nhân gây nhân sa trực tràng là gì?

Nguyên nhân chính xác gây nên hiện tượng này vẫn chưa được rõ ràng. Tuy nhiên, tình trạng này thường ảnh hưởng đến phụ nữ lớn tuổi (phụ nữ ở độ tuổi 60). Triệu chứng có thể xảy ra bất cứ khi nào mà các mô hỗ trợ trực tràng bị tổn thương hoặc suy yếu. Mặc dù sa trực tràng phổ biến hơn ở người lớn tuổi nhưng những người trẻ cũng không nên quá chủ quan. Nguy cơ bị sa có thể tăng lên bởi bất kỳ yếu tố sau đây:

• Táo bón lâu ngày
• Phụ nữ sau sinh 
• Thói quen rặn khi đi đại tiện
• Lạm dụng thuốc và biện pháp nhuận tràng
• Sự suy yếu của các cơ còn liên quan đến quá trình lão hóa, do đó tình trạng sa trực trực phổ biến hơn ở những người trên 65 tuổi. 
• Tiêu chảy kéo dài
• Người bệnh gặp vấn đề về tủy sống hoặc có tiền sử đột quỵ
• Mắc phải bệnh lý xơ nang - một tình trạng di truyền ảnh hưởng đến các tuyến khác nhau trong cơ thể gây tổn thương nghiêm trọng cho ruột, tuyến tụy và phổi.
• Chứng mất trí nhớ là một tình trạng sức khỏe tâm thần mãn tính gây rối loạn trí nhớ, suy giảm khả năng lý luận và thay đổi tính cách. 
• Từng phẫu thuật liên quan đến vùng xương chậu, chẳng hạn như phẫu thuật cắt bỏ tử cung. 
• Một số tình trạng sức khỏe mãn tính khác như bệnh tiểu đường và COPD ( bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính).

Nguyên nhân khiến trực tràng bị sa

Biến chứng nguy hiểm của sa trực tràng?

Nếu những triệu chứng của sa ở trực tràng bị nhẹ, không gây khó khăn trong sinh hoạt, người bệnh có thể tự chăm sóc và điều trị tại nhà. Đơn giản như dùng tay và khăn ướt, ấm để đẩy nhẹ nhàng phần trực tràng bị lồi vào vị trí cũ. Tuy nhiên nếu để lâu ngày, có thể sẽ khiến bệnh trở nên trầm trọng hơn và gây ra một số biến chứng như:

• Đi ngoài không tự chủ: Khi cơ hậu môn bị căng ra, nhu động ruột thay đổi người bệnh sẽ gặp khó khăn trong quá trình giữ phân lại. Trong số những người bị bệnh lý trên, có tới 50% đến 75% số người cho biết có biến chứng đi ngoài không tự chủ được.
• Táo bón: Các vấn đề liên quan tới sự phối hợp của cơ và trực tràng khiến người bệnh khó khăn trong việc đào thải phân ra ngoài. Một số người còn bị táo bón xen lẫn với tiểu không tự chủ.
• Loét trực tràng: Sự ma sát và tiếp xúc của niêm mạc trực tràng khi bị sa có thể gây loét trực tràng và những vết loét này có thể bị chảy máu.
• Sa căng cơ: Trực tràng bị mắc kẹt ở phía ngoài hậu môn và không thể đẩu trở lại vào trong. Tình trạng này có thể bị cắt nguồn cung cấp máu, dẫn tới mô bị chết và biến chứng sa căng cơ. Biến chứng này sẽ gây phân hủy trực tràng ( hoại thư ), khiến trực tràng thành màu đen và rụng đi.  

Làm sao để biết bị sa trực tràng hay bị trĩ?

Sa trực tràng có phải trị không? Sa trực tràng và bệnh trĩ có thể có các triệu chứng tương tự nhau và không có gì lạ khi nhầm lẫn bệnh này với bệnh kia. Bệnh trĩ gây sưng mạch máu ở hậu môn hoặc trực tràng và cũng có thể gây ngứa, đau hoặc chảy máu. Thậm chí có thể gây sa ra khỏi hậu môn. Do đó bệnh trĩ trông rất giống với sa niêm mạc trực tràng.

Cả bệnh trĩ và sa ở trực tràng đều có thể xảy ra trong và sau khi mang thai hoặc khi bị táo bón, tiêu chảy mãn tính. Trong khi trực tràng bị sa có nhiều nguyên nhân thì bệnh trĩ chủ yếu là do căng thẳng quá mức. Sa là bệnh của niêm mạc và cơ, tiến triển từ từ, các triệu chứng có thể thay đổi nhưng không biến mất.

Xem thêm: Phân biệt sa trực tràng và bệnh trĩ rõ ràng nhất

Phương pháp điều trị sa trực tràng hiện nay

Với trường hợp người lớn mắc bệnh, điều trị sa trực sàng chủ yếu là phẫu thuật, không có phương pháp điều trị y tế cụ thể nào. Tuy nhiên với trẻ em, sẽ không cần phải phẫu thuật mà sẽ kiểm soát các triệu chứng cơ bản. Bác sĩ sẽ xem xét tình trạng của từng người bệnh và đưa ra phương pháp điều trị khác nhau.

Cách trị sa trực tràng bằng thuốc

Phương pháp này được áp dụng đối với những trường hợp nhẹ hoặc người mắc bệnh là trẻ em. Sa vùng trực tràng sẽ được kiểm soát bằng thuốc mềm làm phân hoặc bổ sung thực phẩm giàu chất xơ theo chỉ định của bác sĩ.

Những loại thuốc này sẽ làm mềm phân để giúp người bệnh đại tiện dễ dàng hơn. Tuy nhiên điều trị bằng thuốc chỉ là là phương pháp tạm thời, không chữa khỏi bệnh vĩnh viễn được, nên với người lớn thì nên ưu tiên phẫu thuật.

Điều trị phẫu thuật

Đây là phương pháp phổ biến nhất giúp đưa trực tràng về vị trí cũ. Tùy thuộc vào triệu chứng đang gặp phải, tuổi tác, tình trạng sức khỏe mà sẽ được bác sĩ chỉ định làm phẫu thuật nào.

Phương pháp phẫu thuật sa trực tràng

Phương pháp phẫu thuật bụng

Thủ thuật này sẽ khôi phục trực tràng về vị trí ban đầu trong xương chậu. Bác sĩ phẫu thuật sẽ gắn trực tràng vào thành sau của xương chậu (xương cùng) bằng các mũi khâu vĩnh viễn. 

Tùy thuộc vào đánh giá và kinh nghiệm của bác sĩ, người bệnh có thể được phẫu thuật cắt trực tràng bằng thủ thuật bụng mở hoặc phẫu thuật xâm lấn tối thiểu (nội soi). 

• Phẫu thuật mở có nghĩa là mở khoang bụng để tiếp cận các cơ quan trong cơ thể. 
• Phẫu thuật nội soi được thực hiện thông qua các vết mổ nhỏ, sử dụng một camera nhỏ và đôi khi được thực hiện bằng cách sử dụng robot phẫu thuật. 

Cả hai thủ tục đều được thực hiện dưới gây mê toàn thân. Nếu người bệnh có tiền sử táo bón mãn tính và nếu đây là yếu tố góp phần gây ra chứng sa ở trực tràng, bác sĩ sẽ đề nghị cắt bỏ một phần ruột kết.

Phẫu thuật tầng sinh môn

Nếu phẫu thuật bụng không phải là một lựa chọn thích hợp cho người bệnh, bác sĩ phẫu thuật có thể tiếp cận tình trạng sa trực tràng qua hậu môn bằng cách gây tê ngoài màng cứng. Có hai phương pháp phổ biến hiện nay:

• Phẫu thuật Altemeier: Trong phương pháp này, bác sĩ sẽ kéo trực tràng bị sa ra ngoài qua hậu môn và cắt bỏ nó. Họ cũng có thể cắt bỏ phần dưới của đại tràng (đại tràng sigma) nếu nó liên quan đến tình trạng sa sút. Sau đó, họ khâu hai đầu ruột già (đại tràng còn lại và hậu môn) lại với nhau. Đầu mới của đại tràng bây giờ trở thành trực tràng mới của bạn.
• Phẫu thuật Delorme: Đây là phương pháp giúp loại bỏ niêm mạc sa vùng trực tràng. Sau đó, bác sĩ sẽ gấp thành cơ của trực tràng lại và khâu nó lại với nhau bên trong ống hậu môn để củng cố trực tràng.

Chi phí phẫu thuật sa trực tràng

Chi phí phẫu thuật sa trực tràng phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm: Phương pháp phẫu thuật, bệnh viện thực hiện phẫu thuật.... Tại Việt Nam, chi phí phẫu thuật sa trực tràng dao động từ 10-30 triệu đồng. Cụ thể:

• Phương pháp phẫu thuật nội soi: Chi phí dao động từ 10-20 triệu đồng.
• Phương pháp phẫu thuật mở: Chi phí dao động từ 20-30 triệu đồng.

Ngoài chi phí phẫu thuật, bệnh nhân còn phải chi trả thêm các chi phí khác như chi phí khám, xét nghiệm, thuốc men,...

Dưới đây là bảng giá phẫu thuật sa trực tràng tại một số bệnh viện ở Việt Nam mà bệnh nhân có thể tham khảo:

Điều trị vật lý trị liệu

Các nhà vật lý trị liệu sẽ dạy các bài tập đơn giản cho người bệnh để có thể làm tăng sức khỏe của cơ hậu môn. Liệu pháp này có thể được sử dụng trước hoặc sau phẫu thuật.

Mẹo chữa sa trực tràng

Dưới đây là một số mẹo chữa sa trực tràng tại nhà:

• Tăng cường sức mạnh cơ sàn chậu: Áp dụng Bài tập sa trực tràng với Kegel là một bài tập đơn giản nhưng hiệu quả giúp tăng cường cơ sàn chậu. Để tập Kegel, bạn hãy co thắt cơ âm đạo như khi bạn cố gắng nhịn tiểu. Giữ cơ co thắt trong 5 giây rồi thả lỏng. Lặp lại động tác này 10-15 lần, thực hiện 3 lần mỗi ngày.
• Tránh táo bón: Táo bón là một trong những nguyên nhân chính gây ra sa trực tràng. Để tránh táo bón, bạn nên ăn nhiều rau xanh, trái cây và uống đủ nước. Bạn cũng có thể sử dụng thuốc nhuận tràng theo chỉ định của bác sĩ.
• Giảm cân: Thừa cân hoặc béo phì có thể làm tăng áp lực lên sàn chậu, dẫn đến sa trực tràng. Nếu bạn bị thừa cân hoặc béo phì, hãy cố gắng giảm cân để cải thiện tình trạng sa trực tràng.
• Thay đổi tư thế đi đại tiện: Khi đi đại tiện, bạn nên ngồi trên ghế toilet với tư thế thẳng lưng, hai chân đặt bằng phẳng trên sàn nhà. Tránh rặn quá mạnh vì có thể làm tăng áp lực lên sàn chậu.

Cách phòng ngừa bệnh sa trực tràng

Để kiểm soát được chứng trực tràng bị sa trước hoặc sau phẫu thuật, người bệnh nên thực hiện một số phương pháp sau:

Cách phòng ngừa trực tràng bị sa hiệu quả

• Không nên thực hiện bất kỳ hoạt động nào làm tăng áp lực ở vùng trực tràng, bao gồm việc rặn để đi đại tiện hoặc nâng vật nặng.
• Nếu bị ho liên tục, hãy tới tìm bác sĩ ngay để cho lời khuyên bổ ích, đồng thời không nên hút thuốc lá thường xuyên. 
• Nên ăn ít nhất 5 phần trái cây và rau quả mỗi ngày. Thực hiện một chế độ ăn giàu chất xơ để giúp ngăn ngừa táo bón.
• Uống từ 6 đến 8 ly nước mỗi ngày.
• Nếu bị táo bón, hãy hỏi bác sĩ nên dùng thuốc làm mềm phân hoặc thuốc nhuận tràng nào cho phù hợp.
• Duy trì hoạt động tập thể dục thường xuyên.
• Nếu đang gặp phải tình trạng viêm đại tràng co thắt, viêm đại tràng cấp và mãn tính gây nên tình trạng đi ngoài phân sống, phân nát, tiêu chảy liên tục thì việc bổ sung thực phẩm bảo vệ sức khỏe Tràng Phục Linh Plus là một việc không thể thiếu. Sản phẩm giúp ổn định hệ thần kinh, giảm tình trạng co thắt đại tràng và hỗ trợ giảm nhanh hơn các triệu chứng ở trên và tránh gây chứng sa trực tràng.

Mặc dù sa trực tràng không gây phải là bệnh lý nguy hiểm nhưng gây khó chịu và ảnh hưởng tới công việc, cuộc sống của người bệnh. Do đó khi nhận thấy bất kỳ dấu hiệu hay triệu chứng nào của bệnh, phải tới cơ sở y tế khám và điều trị sớm. Việc trì hoãn do ngại, xấu hổ có thể khiến bệnh bị vĩnh viễn, khó chữa.  

Nguồn tài liệu:

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/14615-rectal-prolapse

https://emedicine.medscape.com/article/2026460-overview